Wat indien iemand niet meer in staat is om zijn rechten uit te oefenen?
Om zijn rechten te doen gelden als de patiënt daartoe zelf niet meer in staat is, kan deze een vertegenwoordiger aanduiden, die in zijn plaats beslist als deze dat zelf niet (meer) kan (bijv. wegens dementie, minderjarigheid, comateus, ...).
De vertegenwoordiger is een meerderjarige persoon die in de plaats van de patiënt zijn rechten uitoefent, indien deze hiertoe niet meer in staat is.
Op het moment dat de patiënt zelf nog zijn rechten kan uitoefenen, kun deze een vertegenwoordiger aanstellen met het formulier 'Aanwijzing van een vertegenwoordiger'.
Deze aanstelling kan steeds worden ingetrokken met het formulier 'Herroeping van een vertegenwoordiger'.
Als de patiënt geen vertegenwoordiger heeft aangeduid en onder bewind geplaatst wordt door de vrederechter, dan kan de vrederechter een bewindvoerder aanduiden die kan beslissen over de patiëntenrechten van de patiënt in kwestie. Een aangeduide vertegenwoordiger komt echter steeds boven de bewindvoerder te staan.
Wanneer de patiënt zelf geen vertegenwoordiger heeft aangeduid en de vrederechter geen bewindvoerder aanduidt, worden de patiëntenrechten uitgeoefend door de samenwonende echtgenoot of de wettelijk of feitelijk samenwonende partner.
Bij afwezigheid ervan of indien deze persoon dit niet wil doen, wordt de patiënt in vervangende volgorde vertegenwoordigd door een meerderjarig kind, een ouder of een meerderjarige broer of zus.
Bij afwezigheid van deze laatst vermelde(n), of indien deze dit niet wenst te doen of indien er een conflict is tussen meerdere mogelijke vertegenwoordigers (bv. tussen meerderjarige kinderen), behartigt de zorgverlener de belangen van de patiënt na overleg met collega's.
De vertegenwoordiger mag niet worden verward met de vertrouwenspersoon, die de patiënt enkel kan bijstaan.
Specifieke situaties:
Minderjarigen
Vertegenwoordiger: ouders of voogd.
De minderjarige wordt evenwel zoveel mogelijk bij de uitoefening van zijn rechten betrokken en kan ze soms zelfs zelfstandig uitoefenen.
Meerderjarigen met het statuut van verlengde minderjarigheid of het statuut van onbekwaamverklaring
Vertegenwoordiger: ouders of voogd.
De patiënt wordt zoveel mogelijk en in verhouding tot zijn begripsvermogen betrokken bij de uitoefening van zijn rechten.
Recht op ondersteuning door een vertrouwenspersoon
Om zijn rechten te doen gelden, kan de patiënt de ondersteuning vragen van een vertrouwenspersoon. Deze persoon kan de patiënt bijstaan tijdens een consultatie, bij de inzage van het patiëntendossier, bij het neerleggen van een klacht…
De vertrouwenspersoon is een familielid, vriend of een ander persoon die door de patiënt werd aangewezen om hem bij te staan bij:
- het verkrijgen van informatie over je gezondheidstoestand
- de inzage van je patiëntendossier of het verkrijgen van een afschrift ervan
- het neerleggen van een klacht.
Het aanwijzen van een vertrouwenspersoon kan gebeuren met het formulier 'Aanwijzing van een vertrouwenspersoon'.
Een vertrouwenspersoon mag niet worden verward met een vertegenwoordiger, die opkomt voor je rechten indien je hiertoe niet in staat bent